دانشگاه معارف اسلامی، قم، ایران ، ashirzad125@gmail.com
چکیده: (3276 مشاهده)
سابقه و هدف: مفهوم شرح صدر از مفاهیم قرآنی است که با توجه به اثرات متعدد روان‌شناختی آن در زندگی، همواره مورد توجه اندیشمندان و پژوهشگران اسلامی بوده است. به همین جهت پژوهش حاضر با هدف استخراج مؤلفههای «شرح صدر» و نیز تبیین روان‌شناختی آن مؤلفهها صورت پذیرفته است. مواد و روش‌ها: به منظور رسیدن به این هدف، با روش تحلیل محتوای کیفی، کتب لغت، اصطلاح و متون اسلامی اعم از قرآن و کتب احادیث مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها: یافتههای پژوهش نشان داد که مؤلفههای شرح صدر به دو دسته مؤلفههای سببی و مسببی تقسیم میگردند که مؤلفههای «معرفت الهی»، «یاد خداوند» و «یقین» به عنوان مؤلفههای سببی و مؤلفههای «صبر»، «تسلیم (پذیرش)»، «آرامش»، «اعتماد به خداوند» و «توجه کامل به آخرت» به عنوان مؤلفههای مسببی شناخته میگردند. همچنین مؤلفههای ذکر شده، به منظور بررسی شاخص روایی محتوا (CVI) به هشت نفر از روان‌شناسان حوزوی عرضه گردیده و در نهایت روایی تمامی مؤلفهها مورد تأیید واقع شدهاست. نتیجه‌گیری:شرح صدر به عنوان یک ابرصفتی است که صفات متعدد روانشناختیهمچون صبر، آرامش، پذیرش و اعتماد را در خود جای داده که وجود مجموع این صفات میتواند نشان از وجود شرح صدر در یک انسان باشد. این صفات از بررسی مجموعی متون اسلامی و لغوی یافت شده است.
