گروه شیمی مواد غذایی، موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی، مشهد، ایران ، r.niazmand@rifst.ac.ir
چکیده: (3102 مشاهده)
سابقه و هدف: اسلام در زمینه بهداشت و ایمنی مواد غذایی عالی‌ترین استانداردها را تحت عنوان حلال و طیب ارائه نموده است که همه‌ی جنبه‌های کیفی را از لحاظ پاکی، بهداشتی، ایمنی، و تغذیه‌ای تامین نماید. هدف از این پژوهش تعیین الگوی ارزیابی و رتبه‌بندی نخلستان و محصول خرمای تولیدی از طریق تعیین شاخص‌های طیب و بازبینه‌ی عملیات تولید خرما از مرحله احداث نخلستان تا برداشت است. مواد و روش‌ها: بدین منظور ابتدا تمام مراحل، قوانین و استانداردهای لازم برای احداث نخلستان، کاشت و داشت نخل و برداشت خرما و همین‌طور شرایط فردی و کاری نیروی انسانی مورد بررسی قرار گرفت و بازبینه‌ای از این مراحل تهیه و الزامات لازم تعریف شد. یافته‌ها: برای شاخص‌های طیب که شامل حلیت، جذابیت، سلامت، اصالت و برکت می‌باشند نیز مؤلفه‌هایی تعریف شده و به آن‌ها وزن داده شد. با اطلاعات به دست آمده، الگوهای ارزیابی کیفیت و رتبه‌بندی با معیارهای مشخص طراحی شدند. معیارها بر اساس مؤلفه‌های اصول طیب کدگذاری و بر اساس ضرورت و بهینه‌ترین حالت امتیازدهی شدند. سپس به منظور رتبه‌بندی نخلستان، امتیاز کسب شده هر معیار در ضریب مؤلفه مربوط به آن معیار ضرب شده و مجموع امتیاز معیارها در هر نخلستان مورد بررسی به دست آمد. نتیجه‌گیری:بدین ترتیب بر اساس امتیاز کسب شده رتبه نخلستان‌های مورد ارزیابی در سه سطح متوسط (طیب درجه سه)، خوب (طیب درجه دو) و عالی (طیب درجه یک) و یا هیچکدام مشخص شد.
