گروه معارف اسلامی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران ، sahranavardbehnam@yahoo.com
چکیده: (4021 مشاهده)
سابقه و هدف:در دو دهه اخیر، رفتارهای مذهبی به عنوان مؤلفه‌های تاثیرگذار بر سبک زندگی و ارتقاءدهنده سلامت روان مورد مطالعه قرار گرفته و پژوهشگران مختلف به‌دنبال شناسایی رفتارهایی بوده‌اند که بیشترین تأثیر را برمؤلفه‌های سبک زندگی و سلامت روانی داشته‌اند. یکی از این رفتارهای مذهبی که در دین اسلام مورد توجه بوده، اقامه نماز به‌صورت جماعت است. پژوهش حاضر با هدف تبیین پدیدارشناسی آثار و پیامدهای روانی- اجتماعی اقامه نماز جماعت در دانشجویان، کارمندان و اعضای هیات علمی دانشگاه فرهنگیان استان اردبیل انجام شده است. مواد و روش‌ها:این پژوهش از نظر هدف کاربردی بوده و به لحاظ روش، پدیدارشناسی می‌باشد. در این پژوهش به منظور بررسی آثار و پیامدهای روانی- اجتماعی اقامه نماز جماعت، از ۲۴ نفر از افراد متخصص و آگاه، با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند از نوع ملاک‌محور تا رسیدن به اشباع نظری استفاده شد. ابزار گردآوری داده‌ها، مصاحبه نیمه ساختاریافته و اسناد و مدارک علمی بود. به‌منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش تجزیه و تحلیل تم(مضمون) و با استفاده از کدگذاری باز، محوری و گزینشی در نرم‌افزار MAXQDA ۲۰۱۸انجام شد. روایی یافته‌های پژوهش با استفاده از روش‌های بازبینی توسط اعضا، بررسی همکار، مشارکتی بودن پژوهش تضمین گردید. همچنین به‌منظور سنجش پایایی کدگذاری‌های انجام شده، از روش‌های بازآزمون و توافق درون‌موضوعی استفاده گردید که به ترتیب ۸۰ درصد و ۷۹ درصد به‌دست آمد و چون بالاتر از ۷۰ درصد بودند، پایایی آن تایید شد. یافته‌ها:تعداد مفاهیم اولیه به‌دست آمده از مصاحبه‌ها، ۷۳ مفهوم بوده که در قالب سه مضمون اصلی فردی شامل مضامین فرعی (تقرب به خدا، التزام به اخلاق اسلامی و تعالی انسان)، اجتماعی و خانوادگی شامل مضامین فرعی (انسجام اجتماعی، افزایش معنویت و تقویت الفت اجتماعی) و روانی شامل مضامین فرعی (کم شدن تنش‌های روان- تنی، بهداشت روانی و فضیلت اخلاقی) تقسیم شدند. نتیجه‌گیری:بر اساس نتایج به‌دست آمده و برای کاربست و استفاده عملی از آثار نماز در ابعاد مختلف زندگی در جامعه، نیاز به اراده جدی عوامل تاثیرگذار در این حوزه ضروری می‌باشد.
Sahranavard B, Tarebari H. Explaining the phenomenology of psycho-social consequences of holding congregational prayer in students and staff of Ardabil Farhangian University. IHJ 2021; 6 (2) :24-35 URL: http://iahj.ir/article-1-254-fa.html
صحرانورد بهنام، تره باری حافظ. تبیین پدیدارشناسی پیامدهای روانی- اجتماعی اقامه نماز جماعت در دانشجویان و کارکنان دانشگاه فرهنگیان استان اردبیل. نشریه اسلام و سلامت. 1400; 6 (2) :24-35
